Havayolu Yolcu Hakları & Tazminat

   Bazı zamanlar kampanyalı biletler yakalayabilsek de genel anlamda hepimiz pahalı uçak biletlerden muzdaribiz. Özellikle düşük bütçeli bir seyahat planlıyorsak uçak biletini ucuza kapatmak bizim için gerçekten hayat kurtarıcı niteliğe sahip oluyor. Tüm hazırlığımızı yaptıktan sonra içimizdeki tatil heyecanı ile havaalanına gittiğimizde kötü sürprizler ile karşılaşabiliyoruz ve tüm hevesimiz kursağımızda kalabiliyor. Bazen uçuşlar erteleniyor bazense iptal ediliyor, hatta bu gecikmelerden dolayı aktarma yapacağımız uçağı da kaçırabiliyoruz ki zaten genelde sırf daha ucuz olsun diye aktarmalı uçak bileti satın alıyoruz. Aslında başımıza böyle olumsuz durumlar geldiğinde uçak biletine verdiğimiz paraları değil de sekteye uğrayan planlarımızı ve kırılan heveslerimizi düşünüyoruz. Her ne şekilde olursa olsun kimsenin bilerek ve isteyerek hevesimizi kırmaya hakkı yok ancak elde olmayan sebeplerden dolayı yaşanan olumsuzluklardan dolayı da kimseyi suçlayamayız.

   Havayolu firmaları yolcu hakları konusunda demiryolu ve karayolu firmalarına göre çok daha tatminkâr politikalara sahip ancak bunun için hakkınızı aramanız, peşine düşmeniz gerekiyor. İçinde bulunduğumuz yeni dünya düzeninde kimsenin kimseye zorla hakkını vermeye çalışacak olması zaten düşünülemez bir durum o yüzden karşılaşacağınız her türlü olumsuzluğa karşı bireysel savaşınızı verecek, hakkınızı sonuna kadar arayacak ve alacaksınız. Uçuşunuzun ertelenmesi, iptal edilmesi, haksız sebeplerden ötürü uçağa alınmamanız, fazla bilet satışı veya bagajınızın kaybedilmesi durumunda en azından kırılan heveslerinizin intikamını almak adına bu savaşı vermek zorundasınız. Yolcu hakları ve tazminat talep etme konusu iki aşamada incelenmeli birincisi; Yurtiçinde yapılan uçuşlar ve Türkiye çıkışlı yurtdışı uçuşlarda karşılaşılan olumsuzluklar, ikincisi ise herhangi bir AB ülkesinden çıkışlı uçuşlarda karşılaşılan olumsuzluklar. Türkiye içinde uygulanan yolcu hakları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından düzenleniyor.

İlk olarak Türkiye çıkışlı veya yurtiçinde yapılan uçuşlarda yaşanan aksaklıklar sonucunda tazminat talep edebileceğimiz durumlardan bahsedelim;

   Öncelikle şunu bilmenizde fayda var, havayolu firmaları; kar fırtınası, sis, pist buzlanması, sel baskını, İzlanda’da örneği yaşanan yanardağ patlaması vb. elverişsiz hava koşulları, grevler, terör olayları, hava trafiği ve havaalanı yoğunluğu gibi olağanüstü durumlar sebebiyle yaşanan iptallerden dolayı tazminat ödeme sorumluluğundan kurtulurlar yani bu gibi durumlarda tazminat talep etme hakkınız bulunmuyor. Eğer sizin uçuşunuzun yapılacağı havaalanında herhangi bir hava muhalefeti yoksa ve sizin seferinizi yapacak uçak farklı bir şehirde olumsuz hava şartlarından dolayı kalkış yapamıyorsa tazminat talep edebilirsiniz, burada asıl önemli olan sizin kalkış noktanızda ki hava durumu yani uçağın geleceği şehirde ki hava şartlarından dolayı yaşanan aksaklık sizi bağlamıyor.

   Havayolu firmalarının seferleri uçuşa minimum 2 hafta kala iptal etmeleri durumunda tazminat talep etme hakkınız yok, yani firmalar 2 haftaya kadar olan uçuşları iptal ettikleri takdirde bunu size bildirmişlerse tazminat ödeme sorumluluğundan kurtulmuş olurlar. Böyle durumlar da 2 şansınız var;

1- Bilet İadesi; Eğer paranızı geri almak isterseniz ödediğiniz ücreti hiçbir kesinti yapılmadan en geç 7 gün içerisinde iade etmek zorundalar.

2- Güzergâh veya Tarih Değişikliği; Biletinizi aldığınız güzergâh dâhilinde yapılacak olan uçuşlar iptal edilmişse aldığınız bileti herhangi bir güzergâh ile değiştirebilir veya farklı bir tarihe erteleyebilirsiniz. Yani İstanbul-Paris biletiniz iptal edilmişse, bunu hiçbir ek ücret ödemeden İstanbul-Amsterdam olarak değiştirebilirsiniz.

*Havayolu firması uçuşa 2 hafta ile 7 gün süre kala olağanüstü durumlar haricinde uçuş iptali gerçekleştirirse ve bu durumdan sizi haberdar etmemişlerse; Maksimum 2 saat önce kalkış ve maksimum 4 saat gecikme ile son varış noktanıza varabilmenizi sağlayacak alternatif bir güzergâh teklifinde bulunmadıkları takdirde size tazminat ödemek zorundadır.

*Havayolu firması uçuşa en az 7 gün süre kala olağanüstü durumlar haricinde uçuş iptali gerçekleştirirse ve bu durumdan sizi haberdar etmemişlerse; Maksimum 1 saat önce kalkış ve maksimum 2 saat gecikme ile son varış noktanıza varabilmenizi sağlayacak alternatif bir güzergâh teklifinde bulunmadıkları takdirde size tazminat ödemek zorundadır.

*Haksız sebeplerden ve firmanın ihmallerinden kaynaklanan iptal durumlarında; tüm iç hatlar uçuşları için standart 100 Euro, 1500 Km’den kısa olan dış hatlar uçuşlarında 250 Euro, 1500-3000 Km. arasında olan dış hatlar uçuşlarında 400 Euro ve 3500 Km’den daha uzun olan dış hatlar uçuşlarında ise 600 Euro karşılığı olan Türk Lirası miktarında tazminat talep etme hakkınız bulunuyor. Tazminat haricinde ayrıca havayolu firmaları mağduriyetinizi gidermek adına; konaklamanızı, ulaşımınızı ve yeme-içme ihtiyacınızı da karşılamak zorunda. 

Türkiye çıkışlı veya yurtiçinde yapılan uçuşlarda gecikme yaşanması durumunda;

1- Havayolu firmaları 1500 Km’den daha kısa mesafelerde 2 saatten az, 1500-3000 Km arası mesafelerde yapılan uçuşlarda 3 saat ve 3500 Km’den daha uzun mesafelerde yapılan uçuşlarda 4 saat rötar yaşanması durumunda size 2 kez iletişim kurma imkânı sağlamak zorundadır. Böyle durumlarda dünyanın herhangi bir noktasını 2 kez firma telefonu ile arayabilirsiniz. 

2- Havayolu firması 2-5 saat arası yaşanan gecikmelerde yolculara; haberleşme, içecek ikramı ve yemek ikramı sağlamak zorundadır. Yemek ikramları; küçük havaalanlarında soğuk sandviç verilerek, büyük havaalanlarında ise yemek fişi verilerek veya havaalanında bulunan fast food şubeleri aracılığı ile sağlanır. İçecek ikramları ise alkollü içecekler değil kapalı şişelerde yalnızca alkolsüz içeceklerdir.

3- Havayolu firmaları gecikmelerin 5 saatten fazla olması durumunda yolcularına; haberleşme, yiyecek-içecek ikramı ve istediğiniz herhangi bir noktaya ulaşım sağlamak ayrıca eğer yaşanan gecikmeden dolayı aktarmalı uçuş kaçırılmışsa masraflarınızı karşılamak zorundadır. Bu hizmetleri kabul etmezseniz 7 gün içerisinde biletinizin ücretini iade olarak alabilirsiniz.

4- Havayolu firmaları uçuşun ertesi gün ya da daha ileri bir tarihe ertelenmesi durumunda yolcuların; konaklama, ulaşım, yeme-içme ve haberleşme masraflarını karşılamak zorundadırlar. Bu hizmetleri kabul etmezseniz 7 gün içerisinde biletinizin ücretini iade olarak alabilirsiniz. Bu imkânlar havayolu firmaları tarafından çoğu zaman sadece dış hatlar uçuşlarında yaşanan gecikmelerden dolayı sağlansa da iç hatlar uçuşları içinde aynı imkânları talep etme hakkınız bulunuyor.

Yolcu biletini aldığı hizmet sınıfından daha alt bir hizmet sınıfına yerleştirilirse;

* Havayolu firması 1500 Km ya da daha kısa uçuşlar için, bilet ücretleri arasında ki farkın iadesine ilave olarak bilet ücretinin % 30’unu yolcuya ödemek zorundadır.

* Havayolu firması 1500-3500 Km arası uçuşlar için, bilet ücretleri arasında ki farkın iadesine ilave olarak bilet ücretinin % 50’sini yolcuya ödemek zorundadır.

* Havayolu firması 3500 Km’den uzun mesafeli uçuşlar için, bilet ücretleri arasında ki farkın iadesine ilave olarak bilet ücretinin % 75’ini yolcuya ödemek zorundadır.

AB Ülkelerinden çıkışlı uçuşlarda karşılaşılan gecikme durumunda;

1- Havayolu firması 0-3 saat arasında yaşanan gecikmelerden dolayı yolcularına herhangi bir hizmet sağlama ya da tazminat ödeme zorunluluğundan kurtulur. Yani 3 saate kadar olan gecikmelerde herhangi bir hak talep edemezsiniz.

2- Havayolu firması 1500 Km’den daha kısa mesafeli uçuşlarda 3 saat üzeri yaşanan gecikmelerde yolcularına 250 Euro maddi tazminat ödemek zorundadır.

3- Havayolu firması 1500-3500 Km. arası mesafeli uçuşlarda 3 saat üzeri yaşanan gecikmelerde yolcularına 400 Euro maddi tazminat ödemek zorundadır.

4- Havayolu firması 3500 Km’den daha fazla mesafeli uçuşlarda 3 saat üzeri yaşanan gecikmelerde yolcularına 600 Euro maddi tazminat ödemek ayrıca; yeme-içme, ulaşım, konaklama ve iletişim olanakları sağlamak zorundadır.

Gecikmelerin haricinde uçuşunuzun iptal edilmesi durumunda da aynı tazminatları alabilirsiniz. Bu yolcu hakları politikasının AB üyesi ülkeleri ait olmasından dolayı tazminat talep edebilmeniz için uçuş yapacağınız firmanın herhangi bir AB ülkesi merkezli firma olması gerekiyor. Şöyle ki; THY firması ile Paris’ten İstanbul’a yapacağınız Atina aktarmalı bir uçuş için Paris şehrinde yaşayacağınız aksaklık nedeniyle herhangi bir tazminat talep etme hakkınız bulunmuyor.

Havayolu yolcu hakları konusunda daha detaylı bilgi almak için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne ait olan Shgm adresini ziyaret edebilirsiniz. Havayolu şirketlerine yaptığınız tazminat müracaatlarından herhangi bir sonuç elde edemezseniz Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne ait olan 444 60 01 numaralı telefonu arayarak gerekli başvuruyu yapabilirsiniz. Tüm dünya ülkelerinde yaşayacağınız aksaklıklardan dolayı hak ettiğiniz tazminat bedelini Refund-me adresinden öğrenebilir veya bu site aracılığı ile %25 komisyon karşılığında tazminat bedellerinizi kazanabilirsiniz. Avrupa uçuşlarınızda ise Claimcompass adresini kullanarak tazminat bedelinizi öğrenebilir ve yine bu site aracılığı ile %25 komisyon karşılığında tazminat bedelinizi kolayca kazanabilirsiniz.